علت شکستن ایمپلنت چیست؟
شکستن ایمپلنت دندان معمولاً در اثر ترکیبی از عوامل مکانیکی، بیولوژیکی و طراحی نادرست پروتز رخ می دهد. شناخت این دلایل به تشخیص به موقع و جلوگیری از تکرار آسیب کمک می کند. در ادامه مهم ترین علل شکستن ایمپلنت آورده شده است:
- فشار بیش از حد هنگام جویدن: اعمال نیروی زیاد هنگام جویدن غذاهای سفت یا دندان قروچه (براکسیسم) از شایع ترین دلایل شکستگی ایمپلنت است. این فشار مداوم باعث ایجاد ترک های ریز در فیکسچر یا تاج ایمپلنت می شود که در نهایت منجر به شکستن آن خواهد شد.
- عدم تراز صحیح ایمپلنت در استخوان فک: اگر ایمپلنت در زاویه نادرست یا عمق نامناسب کاشته شود، فشارهای جویدنی به طور یکنواخت توزیع نمی شود. این موضوع باعث ایجاد استرس مکانیکی در بخشی از ایمپلنت و شکست آن در طول زمان می شود.
- استفاده از برند یا مواد بی کیفیت: کیفیت فیکسچر و اباتمنت در دوام ایمپلنت نقش حیاتی دارد. استفاده از ایمپلنت های ارزان قیمت یا غیر استاندارد که از آلیاژهای ضعیف ساخته شده اند، احتمال شکستن و ترک ایمپلنت را افزایش می دهد.
- تحلیل استخوان اطراف ایمپلنت: اگر استخوان اطراف ایمپلنت به دلیل عفونت، بیماری لثه یا فشار بیش ازحد تحلیل برود، پشتیبانی لازم برای پایه ایمپلنت از بین می رود و فیکسچر در نهایت می شکند.
- خطای جراحی در زمان کاشت ایمپلنت: در صورتی که جراح دندانپزشک عمق، زاویه یا قطر ایمپلنت را به درستی انتخاب نکند، فشار نامتناسب به ایمپلنت وارد شده و در آینده احتمال ترک یا شکست وجود دارد.
- جوش نخوردن کامل ایمپلنت با استخوان (Osseointegration ناقص)
اگر اتصال بین ایمپلنت و استخوان فک به صورت کامل شکل نگیرد، پایه ایمپلنت استحکام کافی ندارد و در اثر فشارهای روزمره به مرور می شکند.
علائم شکستن ایمپلنت
شکستن ایمپلنت دندان ممکن است در ابتدا علائم واضحی نداشته باشد و بیمار تنها احساس خفیفی از ناراحتی یا لق بودن در محل ایمپلنت داشته باشد. با این حال، به مرور زمان نشانه های مشخصی ظاهر می شود که نیاز به بررسی فوری توسط دندانپزشک دارد. مهم ترین علائم شکست ایمپلنت عبارت اند از:
- درد یا حساسیت هنگام جویدن: دردی که هنگام گاز زدن یا جویدن احساس می شود، یکی از اولین نشانه های شکست ایمپلنت است. این درد معمولاً به دلیل فشار غیرطبیعی روی بخش شکسته یا لق شده ایجاد می شود.
- لق شدن ایمپلنت یا تاج روی آن: ایمپلنت سالم کاملاً ثابت است. اگر احساس حرکت یا لغزش در تاج یا خود پایه ایمپلنت وجود داشته باشد، احتمال شکست فیکسچر یا شل شدن اباتمنت بسیار بالاست.
- تورم و التهاب لثه اطراف ایمپلنت: التهاب، قرمزی یا تورم در ناحیه ایمپلنت می تواند نشان دهنده ی شکست مکانیکی یا شروع عفونت ایمپلنت در اطراف محل کاشت باشد.
- ترشح چرک یا بوی بد از اطراف ایمپلنت: در صورت بروز عفونت ناشی از شکست ایمپلنت، ممکن است ترشحات چرکی یا بوی نامطبوع از لثه خارج شود. این وضعیت معمولاً نیازمند درمان فوری است.
- تغییر وضعیت تاج یا کوتاه تر به نظر رسیدن آن: در برخی موارد، وقتی بخش داخلی ایمپلنت می شکند، تاج ایمپلنت به صورت ناگهانی پایین تر از دندان های مجاور قرار می گیرد یا زاویه ی آن تغییر می کند.
- احساس سفتی یا فشار در استخوان فک: اگر شکست در بخش فیکسچر (پایه فلزی) رخ داده باشد، ممکن است بیمار احساس سنگینی یا فشار عمیق در استخوان فک داشته باشد.
نشانه های شکستن ایمپلنت دندان
نشانه های شکستن ایمپلنت دندان معمولاً ترکیبی از تغییرات ظاهری، عملکردی و احساسات در ناحیه کاشت هستند. این نشانه ها ممکن است تدریجی یا ناگهانی بروز کنند و بسته به محل شکست (فیکسچر، اباتمنت یا تاج) شدت آن متفاوت است. در ادامه به مهم ترین نشانه های قابل مشاهده و قابل احساس شکستن ایمپلنت اشاره می کنیم:
- تغییر در ظاهر ایمپلنت یا تاج دندان: در برخی موارد، تاج روی ایمپلنت به شکل واضحی دچار ترک، شکست یا لب پریدگی می شود. این شکست ها معمولاً با چشم قابل مشاهده اند و می توانند باعث تغییر در فرم لبخند یا ظاهر دندان شوند.
- احساس صدای ترک یا شکستن هنگام جویدن: بسیاری از بیماران گزارش می دهند که هنگام خوردن غذاهای سفت، صدایی مانند “تق” از ناحیه ایمپلنت شنیده اند. این صدا معمولاً نشان دهنده ی شکست مکانیکی در تاج یا پایه ایمپلنت است.
- حساسیت یا درد موضعی در اطراف ایمپلنت: اگر فیکسچر یا پیچ اباتمنت شکسته باشد، تماس یا فشار کوچک نیز می تواند باعث احساس درد تیرکشنده یا حساسیت شدید شود.
- خونریزی یا التهاب غیرعادی در لثه: در صورت آسیب به ساختار زیرین ایمپلنت، بافت لثه تحریک شده و ممکن است خونریزی، تورم یا تغییر رنگ در محل دیده شود.
- لق شدن یا جدا شدن ناگهانی تاج: گاهی تاج ایمپلنت بدون درد یا علامت قبلی، ناگهان از جای خود جدا می شود. این حالت معمولاً نشان می دهد که پیچ اباتمنت یا فیکسچر دچار شکستگی شده است.
- حرکت جزئی یا احساس ناپایداری در دندان ایمپلنت شده: حتی حرکت های جزئی نیز نشانه ای از شکستن بخشی از سیستم ایمپلنت است و نباید نادیده گرفته شود. این وضعیت می تواند در اثر شکستن فیکسچر یا شل شدن اتصال با استخوان ایجاد شود.
انواع شکستن ایمپلنت دندان
شکستن ایمپلنت به طور کلی به دو نوع شکست مکانیکی و شکست بیولوژیک تقسیم می شود. شناخت تفاوت این دو نوع شکست کمک می کند تا علت دقیق مشکل مشخص شده و درمان مناسب انتخاب گردد.
لطفا جهت رزرو نوبت در کلینیک ایمپلنتینو از طریق دکمه رو به رو اقدام کنید:
شکست مکانیکی ایمپلنت (Mechanical Failure)
در این نوع شکست، قطعات فلزی ایمپلنت مانند فیکسچر، اباتمنت یا تاج آسیب می بینند. این اتفاق معمولاً به دلیل فشار بیش ازحد، زاویه کاشت نادرست، استفاده از مواد بی کیفیت یا دندان قروچه رخ می دهد.
نمونه های شکست مکانیکی شامل موارد زیر هستند:
- شکستن تاج ایمپلنت در اثر فشار یا ضربه
- شکستن پیچ اباتمنت به دلیل سفت شدن بیش ازحد یا فشار ناگهانی
- شکستن فیکسچر تیتانیومی به علت ضعف ساختاری یا تحلیل استخوان اطراف
درمان: بسته به نوع شکست، معمولاً با تعویض قطعه آسیب دیده (تاج، اباتمنت یا فیکسچر) قابل ترمیم است.
شکست بیولوژیک ایمپلنت (Biological Failure)
در شکست بیولوژیک، مشکل در استخوان یا لثه اطراف ایمپلنت رخ می دهد، نه در خود قطعات فلزی.
این نوع شکست بیشتر به دلیل عفونت، تحلیل استخوان یا جوش نخوردن کامل ایمپلنت با استخوان فک اتفاق می افتد.
علل رایج:
- عفونت یا پری ایمپلنتایتیس (التهاب اطراف ایمپلنت)
- رعایت نکردن بهداشت دهان
- بیماری های سیستمیک مانند دیابت کنترل نشده
- وارد شدن فشار زیاد به ایمپلنت قبل از تثبیت کامل
درمان: معمولاً شامل درمان عفونت، پیوند استخوان یا در موارد شدید، خارج کردن ایمپلنت و کاشت مجدد پس از ترمیم بافت ها است.
راه های جلوگیری از شکستن ایمپلنت دندان
برای افزایش دوام ایمپلنت و پیشگیری از شکست آن، رعایت چند نکته ی ساده اما کلیدی ضروری است. مهم ترین اقدامات پیشگیری عبارت اند از:
- رعایت بهداشت دهان و دندان
مسواک زدن منظم، استفاده از نخ دندان مخصوص ایمپلنت یا واترجت و انجام جرم گیری های دوره ای، از تجمع پلاک و التهاب لثه جلوگیری می کند و خطر شکست بیولوژیک ایمپلنت را کاهش می دهد. - پرهیز از جویدن غذاهای سفت
خوراکی هایی مانند یخ، آجیل های سخت یا استخوان باعث وارد شدن فشار زیاد به تاج و فیکسچر ایمپلنت می شوند و احتمال ترک یا شکست مکانیکی را افزایش می دهند. - درمان دندان قروچه (براکسیسم)
افرادی که عادت به فشار دادن یا ساییدن دندان ها دارند، بیشتر در معرض شکست ایمپلنت قرار می گیرند. استفاده از نایت گارد شبانه هنگام خواب می تواند فشارهای مضر را کاهش دهد. - انتخاب برند و متریال باکیفیت
استفاده از ایمپلنت ها و قطعات معتبر با آلیاژ مقاوم، احتمال شکست مکانیکی را به حداقل می رساند. - طراحی صحیح تاج و توزیع متعادل نیروهای جویدن
تاج ایمپلنت باید به گونه ای طراحی شود که فشار جویدن به طور یکنواخت بر ایمپلنت وارد شود. طراحی نادرست می تواند باعث ترک یا شکست فیکسچر شود. - مراجعه منظم به دندانپزشک
چکاپ های دوره ای هر ۶ ماه یک بار و انجام رادیوگرافی، به شناسایی مشکلات اولیه مانند لق شدن یا التهاب کمک کرده و احتمال شکست ایمپلنت را کاهش می دهد. - پرهیز از سیگار و الکل
سیگار و مصرف زیاد الکل باعث کاهش خون رسانی به بافت لثه و تحلیل استخوان می شوند و در نتیجه، خطر شکست بیولوژیک ایمپلنت افزایش می یابد.
روش های ترمیم ایمپلنت شکسته
ترمیم ایمپلنت شکسته بستگی به نوع و محل شکست دارد و معمولاً با بررسی دقیق دندانپزشک و تصویربرداری رادیوگرافی آغاز می شود. مهم ترین روش های ترمیم عبارت اند از:
- تعویض تاج آسیب دیده
اگر تنها تاج ایمپلنت دچار ترک یا شکستگی شده باشد، معمولاً کافی است تاج در کلینیک دندانپزشکی تعویض شود. این روش کم تهاجمی است و فیکسچر اصلی ایمپلنت سالم باقی می ماند. - تعویض اباتمنت شکسته
در صورت شکست اباتمنت، دندانپزشک پیچ یا اباتمنت جدید را جایگزین می کند و تاج ایمپلنت دوباره روی آن نصب می شود. این روش نیز بدون خارج کردن فیکسچر انجام می شود. - جراحی ترمیم استخوان و کاشت مجدد فیکسچر
اگر فیکسچر یا پایه ایمپلنت دچار شکست کامل شده باشد یا اتصال با استخوان ضعیف شده باشد، نیاز به خارج کردن ایمپلنت و ترمیم استخوان (Bone Grafting) وجود دارد. پس از بهبود بافت استخوان، ایمپلنت جدید کاشته می شود. - ترمیم پیچ داخلی ایمپلنت
در صورتی که پیچ اباتمنت شکسته باشد، دندانپزشک با ابزار مخصوص پیچ شکسته را خارج کرده و پیچ جدید نصب می کند. در این حالت معمولاً تاج دندان نیز بررسی و در صورت نیاز تعویض می شود. - کنترل فشارهای جویدن و محافظت طولانی مدت
پس از ترمیم ایمپلنت، توصیه می شود با استفاده از نایت گارد و تنظیم درست نیروهای جویدن، فشارهای غیرضروری کاهش یابد تا از شکست مجدد جلوگیری شود. - پیگیری و مراقبت طولانی مدت
ترمیم موفقیت آمیز ایمپلنت نیازمند پیگیری منظم توسط دندانپزشک است. چکاپ دوره ای و رادیوگرافی به شناسایی مشکلات احتمالی قبل از ایجاد شکست کمک می کند.
