کند شدن دندان چیست؟
کند شدن دندان به حالتی گفته می شود که سطح دندان زبری، ناهمواری یا حالت ساییدگی پیدا می کند و دیگر مثل قبل صاف و براق نیست. وقتی مینای دندان به مرور زمان فرسوده یا ضعیف شود، سطح دندان با مواد غذایی، پلاک باکتریایی یا رسوبات پوشیده می شود و همین موضوع باعث کدر شدن، زبری و کند شدن دندان ها خواهد شد.
این مشکل معمولاً همراه با علائمی مثل بدطعم شدن دهان، گیر کردن غذا روی دندان، تغییر رنگ دندان، ایجاد لکه یا حساسیت دندان دیده می شود. اگر کند شدن دندان درمان نشود، احتمال پوسیدگی و ایجاد حفره در دندان ها افزایش پیدا می کند.

بیشتر بخوانید: ایمپلنت دندان
علت کند شدن دندان ها
کند شدن دندان معمولاً نتیجه تغییرات سطح ز یا تجمع رسوبات روی آن است. مینای دندان مانند یک لایه محافظ، سطح دندان را براق و صاف نگه می دارد، اما وقتی دچار فرسایش یا آسیب شود، دندان حالت زبری و کندی پیدا می کند. علاوه بر آن، عادات اشتباه غذایی یا بهداشتی می توانند باعث تجمع پلاک و جرم روی دندان شده و باعث این مشکل شوند. مهم ترین عوامل مؤثر در کند شدن دندان عبارتند از:
- سایش و فرسودگی مینای دندان
 - تجمع جرم و پلاک دندانی
 - مصرف غذاهای اسیدی یا ترش
 - کمبود کلسیم و مواد معدنی
 - بهداشت ضعیف دهان
 - سیگار و دخانیات
 - پرکردگی یا ترمیم های قدیمی
 
دلایل اصلی کند شدن دندان ها در کودکان و بزرگسالان
کند شدن دندان می تواند در هر سنی رخ دهد، اما علت آن در کودکان و بزرگسالان کمی متفاوت است. شناخت دقیق این دلایل کمک می کند درمان درست تری انتخاب شود.
															لطفا جهت رزرو نوبت در کلینیک ایمپلنتینو از طریق دکمه رو به رو اقدام کنید:
دلایل کند شدن دندان در کودکان
- مصرف زیاد خوراکی های ترش و اسیدی مثل آلو، لواشک، نوشابه و گوجه سبز، باعث فرسایش مینای دندان کودک می شود.
 - مسواک نزدن صحیح یا نخ دندان نکشیدن، باعث تجمع پلاک و ایجاد زبری سطح دندان ها می گردد.
 - کمبود کلسیم یا مصرف ناکافی لبنیات باعث ضعیف شدن مینای دندان و حساسیت آن می شود.
 - دندان قروچه شبانه که در کودکان شایع است، به مرور سطح دندان ها را می ساید.
 
دلایل کند شدن دندان در بزرگسالان
- فرسایش مینای دندان با افزایش سن
 - استفاده از دندان برای باز کردن اجسام یا گاز زدن خوراکی های سفت
 - سیگار، قلیان و دخانیات که باعث زبری و جرم گرفتگی دندان می شوند.
 - جرم گرفتن دندان به خاطر بهداشت پایین دهان
 - مصرف زیاد قهوه، چای و نوشابه
 - ترمیم های قدیمی مثل آمالگام یا کامپوزیت که خشن یا ناصاف شده اند
 - بیماری های لثه و تحلیل لثه
 
کند شدن دندان تنها یک مشکل سطحی نیست؛ اگر درمان نشود می تواند راه را برای پوسیدگی و حساسیت دندانی باز کند.
درمان کند شدن دندان
درمان کند شدن دندان به علت ایجاد آن بستگی دارد. اگر دلیل زبری و کند شدن، رسوب جرم یا پلاک باشد، با جرم گیری و پولیش دندان به طور کامل برطرف می شود. اما اگر مینای دندان ساییده یا ضعیف شده باشد، نیاز به تقویت و ترمیم خواهد بود. مهم ترین روش های تخصصی درمان عبارتند از:
- جرم گیری و پولیش دندان
اگر زبری سطح دندان به خاطر رسوب و پلاک باشد، با جرم گیری، سطح دندان کاملاً تمیز و صیقلی می شود و حس کند بودن از بین می رود. - فلورایدتراپی
برای افرادی که مینای دندان ضعیف دارند، ژل یا وارنیش فلوراید به کار می رود تا دندان تقویت شود و حساسیت و زبری کاهش پیدا کند. - ترمیم نواحی ساییده شده
اگر دندان ساییدگی عمیق داشته باشد، دندانپزشک از کامپوزیت یا لمینت برای صاف کردن سطح دندان استفاده می کند. - برداشت و ترمیم کارهای قدیمی
اگر علت کند شدن دندان، پرکردگی یا روکش های قدیمی باشد، با تعویض آن ها مشکل رفع می شود. - درمان دندان قروچه
افرادی که شب ها دندان ها را روی هم می سایند، باید از گارد مخصوص شب استفاده کنند تا آسیب بیشتر به دندان وارد نشود. 

بیشتر بخوانید: ایمپلنت دیجیتال
درمان خانگی کند شدن دندان
در کنار درمان های تخصصی، برخی روش های ساده خانگی می توانند به صاف تر شدن سطح دندان و کاهش زبری کمک کنند. البته این روش ها فقط وقتی مؤثرند که مشکل به دلیل رسوبات سطحی، ضعف مینای دندان یا تغذیه نامناسب باشد، نه پوسیدگی یا آسیب جدی. بهترین روش های خانگی برای رفع کند شدن دندان:
- مسواک زدن صحیح و منظم
روزانه دو بار با مسواک نرم، باعث برداشته شدن پلاک و جلوگیری از رسوب جدید روی دندان ها می شود. - استفاده از نخ دندان
نخ دندان حتی جاهایی را تمیز می کند که مسواک قادر به رسیدن نیست و می تواند خشکی و زبری کنار دندان ها را کاهش دهد. - دهان شویه فلوراید یا آب نمک ولرم
فلوراید باعث تقویت مینای دندان و کاهش حساسیت می شود، و آب نمک التهاب لثه و تجمع باکتری ها را کاهش می دهد. - مصرف لبنیات برای تقویت مینای دندان
ماست و شیر سرشار از کلسیم و فسفر هستند و به بازسازی ساختار مینای دندان کمک می کنند. - کاهش مصرف خوراکی های اسیدی و چسبنده
غذاهای ترش، نوشابه، لواشک، یا گوجه سبز می توانند مینای دندان را ضعیف کرده و میزان زبری را افزایش دهند. - جویدن آدامس بدون قند
باعث افزایش بزاق و پاکسازی طبیعی سطح دندان ها می شود. 
توجه: اگر کند شدن دندان با درد، حساسیت زیاد یا لکه های قهوه ای همراه است، درمان خانگی کافی نیست و باید دندانپزشک آن را معاینه کند.
درمان کال شدن دندان
کال شدن دندان در واقع همان ناصاف و زبر شدن سطح دندان است که باعث می شود هنگام عبور زبان روی دندان، حس خشکی، گیر کردن غذا و حتی طعم ناخوشایند دهان ایجاد شود. برای درمان کال شدن دندان، ابتدا باید علت دقیق مشخص شود، اما به طور کلی این روش ها بیشترین تأثیر را دارند:
- جرم گیری و بروساژ برای تمیز کردن سطح دندان
اگر کال شدن به دلیل تجمع پلاک و جرم باشد، جرم گیری باعث می شود سطح دندان دوباره صاف و صیقلی شود. - پولیش دندان برای رفع ناصافی های سطحی
بعد از جرم گیری، دندانپزشک با پولیش، خطوط زبر و ناهموار را از بین می برد تا دندان کاملاً صاف شود. - فلورایدتراپی برای تقویت مینای دندان
اگر مینای دندان ضعیف شده باشد، فلوراید به بازسازی آن کمک کرده و روند زبری دندان را متوقف می کند. - ترمیم آسیب های مینای دندان با کامپوزیت یا لمینت
در صورتی که کال شدگی عمیق باشد یا دندان دچار سایش شده باشد، استفاده از کامپوزیت یا لمینت دندان، ظاهر و سطح دندان را کاملاً ترمیم می کند. - گارد شب برای افرادی که دندان قروچه دارند
اگر علت کال شدن ساییدگی شبانه دندان ها باشد، استفاده از گارد شب ضروری است. 
چه غذاهایی دندان را کند می کند؟
برخی خوراکی ها به دلیل خاصیت اسیدی، چسبندگی یا ایجاد رسوب، می توانند سطح دندان را زبر، ناصاف و اصطلاحاً کند کنند. مصرف مداوم این مواد غذایی باعث تضعیف مینای دندان و افزایش تجمع پلاک می شود.
| عامل | نوع/توضیح | 
| نوشابه های گازدار | نوشیدنی قندی و اسیدی که مینای دندان را فرسایش می دهد | 
| دلستر و نوشیدنی های صنعتی | اسیدی و شیرین، باعث زبری و رسوب دندان | 
| چای و قهوه غلیظ | رنگ زا و رسوب زا، ایجاد زبری و لکه روی دندان | 
| نوشیدنی های انرژی زا | قند و اسید بالا، تضعیف مینای دندان | 
| آبمیوه های صنعتی و ترش | اسیدی و آسیب رسان به مینای دندان | 
| گوجه سبز، آلو، لواشک | میوه های ترش با pH پایین، باعث فرسایش دندان | 
| ترشیجات و سرکه | خوراکی اسیدی که مینای دندان را نازک می کند | 
| شیرینی ها و شکلات های چسبنده | گیر کردن روی دندان و افزایش پلاک | 
| کیک و کلوچه خشک و چسبنده | خوراکی قندی که سطح دندان را کدر و زبر می کند | 
| یخ و خوراکی های خیلی سفت | سایندگی مکانیکی مینای دندان | 
| آجیل های خیلی سفت یا با پوست سخت | ساییدگی دندان در اثر فشار و تماس مستقیم | 
| سیگار و قلیان | دخانیات لکه زا و باعث تجمع رسوب و زبری | 
| مشروبات الکلی | اسیدی و خشک کننده دهان، آسیب به مینای دندان | 
| نوشیدنی های کربناته صنعتی | اسید و گاز باعث فرسایش و زبری دندان | 
| خوراکی های اسیدی مانند لیمو، پرتقال ترش | فرسایش مینای دندان و زبری سطح | 
| مواد غذایی با رنگ مصنوعی | لکه گذاری و ایجاد زبری باقیمانده روی دندان | 
| سس های ترش و ادویه دار | اسیدی یا چسبنده، باعث ساییدگی و لکه | 
| شکلات تلخ و شیرین | قند بالا و چسبندگی، رسوب روی دندان | 
| نوشابه های رژیمی و بدون قند | اسیدی بودن، حتی بدون قند باعث فرسایش مینای دندان | 
| غذاهای خیلی ترد و خشک | ساینده و ایجاد ریز خراش روی مینای دندان | 
| عادات دندان قروچه | ساییدگی مکانیکی مینای دندان | 
| استفاده از دندان برای باز کردن اجسام | آسیب مکانیکی و ایجاد زبری | 
| مصرف زیاد آبمیوه های طبیعی اسیدی | فرسایش مینای دندان در تماس طولانی | 
| مصرف زیاد سس گوجه و کچاپ | اسیدی و لکه زا | 
| مصرف زیاد نوشیدنی های حاوی قند مخفی | افزایش پلاک و زبری سطح دندان | 
| استفاده طولانی مدت از خمیردندان های ساینده | آسیب به مینای دندان و ایجاد زبری | 
| مصرف زیاد شکلات های مغزدار و کاراملی | چسبندگی زیاد و فرسایش دندان | 
| خوراکی های خشک و چسبنده مثل تمر، کشمش و خرما | گیر کردن بین دندان و افزایش پلاک | 
| مصرف زیاد نوشیدنی های گازدار میوه ای | ترکیبی از اسید و قند بالا، آسیب به مینای دندان | 
کند شدن دندان با گوجه سبز
گوجه سبز به دلیل داشتن اسیدهای طبیعی زیاد، یکی از خوراکی هایی است که می تواند باعث فرسایش مینای دندان و کند شدن سطح آن شود. مصرف مداوم این میوه ترش، به خصوص اگر بعد از آن دندان مسواک زده نشود، باعث زبری، تغییر رنگ و حساسیت دندان ها می شود.
نکته مهم: برای کاهش اثرات اسیدی گوجه سبز، بهتر است بعد از مصرف آن دهان را با آب بشویید یا از نی برای نوشیدن آبمیوه استفاده کنید تا تماس مستقیم با دندان کاهش یابد.
آیا کند شدن دندان نشانه پوسیدگی است؟
کند شدن دندان همیشه به معنای پوسیدگی نیست، اما می تواند یکی از نشانه های اولیه آن باشد. وقتی مینای دندان ضعیف، زبر یا ناصاف شود، باکتری ها راحت تر در سطح دندان تجمع کرده و باعث ایجاد حفره و پوسیدگی می شوند.
با این حال، کند شدن دندان ممکن است ناشی از عوامل دیگری مثل رسوب جرم، مصرف غذاهای اسیدی، ساییدگی طبیعی یا دندان قروچه نیز باشد. برای تشخیص دقیق، مراجعه به دندانپزشک و بررسی سطح دندان ضروری است.
آیا جرم و پلاک باعث کند شدن دندان می شود؟
بله، تجمع جرم و پلاک روی سطح دندان یکی از شایع ترین عوامل کند شدن دندان است. پلاک حاوی باکتری های دهانی است که به مرور باعث ایجاد لکه، زبری و تغییر رنگ دندان می شوند.
اگر این رسوبات برداشته نشوند، می توانند به مرور مینای دندان را تخریب کرده و حتی منجر به پوسیدگی و التهاب لثه شوند. جرم گیری و رعایت بهداشت دهان، ساده ترین و مؤثرترین روش برای جلوگیری از کند شدن دندان ناشی از جرم و پلاک است.
آیا خمیردندان های سفیدکننده باعث کند شدن دندان می شوند؟
خمیردندان های سفیدکننده در صورتی که به صورت استاندارد و با فرمول مناسب استفاده شوند، به طور مستقیم باعث کند شدن دندان نمی شوند. با این حال، مصرف مداوم خمیردندان های ساینده یا قوی می تواند مینای دندان را نازک کرده و سطح دندان را زبر و ناهموار کند.
برای پیشگیری از آسیب، توصیه می شود از خمیردندان های سفیدکننده با درجه سایندگی پایین استفاده کنید و مسواک زدن را با فشار کم انجام دهید. همچنین استفاده از فلوراید برای تقویت مینای دندان می تواند اثرات سایندگی را کاهش دهد.
															
        	        
      