دندان ترک خورده چیست؟
دندان ترک خورده به حالتی گفته می شود که در سطح یا ساختار داخلی دندان، شکاف یا شکستگی ایجاد شود. این ترک ها می توانند بسیار ریز و نامحسوس باشند یا به صورت واضح دیده شوند. شدت ترک دندان از خطوط مویی سطحی روی مینای دندان تا ترک های عمیق که به عاج و حتی ریشه می رسند، متفاوت است.
گاهی ترک دندان علائم واضحی ندارد و تنها هنگام جویدن یا نوشیدن مایعات سرد و گرم، درد و حساسیت دندان ایجاد می کند. اما در موارد شدید، ممکن است باعث شکستن دندان یا حتی از دست رفتن کامل آن شود. شناخت به موقع این مشکل و مراجعه به دندانپزشک می تواند مانع از پیشرفت ترک و بروز عوارض جدی تر شود.
علائم دندان ترک خورده
تشخیص دندان ترک خورده همیشه ساده نیست، زیرا ترک ها ممکن است بسیار ریز باشند و با چشم دیده نشوند. با این حال، برخی نشانه ها می توانند به شناسایی این مشکل کمک کنند:
- درد هنگام جویدن یا گاز زدن، به ویژه وقتی فشار روی دندان وارد می شود.
- حساسیت به دما؛ احساس درد یا ناراحتی هنگام خوردن غذاهای خیلی سرد یا خیلی گرم.
- درد متناوب؛ به این معنا که درد همیشه وجود ندارد و فقط در شرایط خاص بروز می کند.
- گیر کردن غذا در ترک یا شیار دندان که باعث احساس ناراحتی یا بوی بد دهان می شود.
- التهاب یا حساسیت لثه اطراف دندان در صورت پیشرفت ترک و ایجاد عفونت.
این علائم در هر فرد می تواند متفاوت باشد و گاهی تنها دندانپزشک با معاینه دقیق یا گرفتن عکس رادیوگرافی قادر به تشخیص ترک خواهد بود.
انواع ترک خوردگی دندان
ترک های دندانی شدت و محل های مختلفی دارند و بسته به نوع آن ها، درمان هم متفاوت خواهد بود. مهم ترین انواع ترک خوردگی دندان عبارتند از:
لطفا جهت رزرو نوبت در کلینیک ایمپلنتینو از طریق دکمه رو به رو اقدام کنید:
- ترک های مویی (Craze Lines):
ترک های سطحی و ریزی که تنها در مینای دندان ایجاد می شوند. این ترک ها معمولاً خطری برای سلامت دندان ندارند و بیشتر از نظر زیبایی مورد توجه قرار می گیرند. - شکستگی کاسپ (Fractured Cusp):
زمانی که قسمتی از برجستگی یا گوشه دندان (معمولاً در دندان های آسیاب) می شکند. این نوع ترک معمولاً درد کمتری دارد و اغلب با ترمیم یا روکش درمان می شود. - ترک دندان (Cracked Tooth):
در این حالت ترک از تاج دندان به سمت ریشه امتداد پیدا می کند. اگر ترک به ریشه برسد، ممکن است دندان به درمان های پیچیده تر مانند عصب کشی یا حتی کشیدن نیاز داشته باشد. - شکستگی عمودی ریشه (Vertical Root Fracture):
این ترک از ریشه دندان آغاز می شود و معمولاً دیر تشخیص داده می شود. در اغلب موارد درمانی جز کشیدن دندان وجود ندارد. - دندان دو تکه یا شکسته کامل (Split Tooth):
ترک گسترده ای که دندان را به دو قسمت تقسیم می کند. در این شرایط معمولاً حفظ دندان دشوار است و اغلب نیاز به کشیدن دارد.
شناخت نوع ترک اهمیت زیادی دارد، چون تعیین کننده روش درمانی مناسب است.
دلیل ترک خوردن دندان
ترک دندان می تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. مهم ترین عوامل عبارتند از:
- جویدن و گاز زدن مواد سخت مثل یخ، آجیل سفت یا آبنبات های خیلی سخت که فشار زیادی به دندان وارد می کنند.
- دندان قروچه (بروکسیزم): ساییدن یا فشردن دندان ها به ویژه در خواب، یکی از شایع ترین دلایل ترک خوردن دندان است.
- ضربه یا آسیب ناگهانی: افتادن، تصادف یا ضربه مستقیم به دهان می تواند باعث ایجاد ترک یا شکستگی دندان شود.
- تغییرات ناگهانی دما در دهان: خوردن یا نوشیدن مواد بسیار داغ بلافاصله بعد از غذای سرد (یا برعکس) می تواند مینای دندان را دچار ترک کند.
- پرکردگی های بزرگ یا قدیمی: دندانی که پرشدگی وسیع دارد، مقاومت کمتری خواهد داشت و مستعد ترک خوردگی است.
- افزایش سن: با بالا رفتن سن، مینای دندان ضعیف تر و شکننده تر می شود.
ترک دندان معمولاً نتیجه ترکیبی از این عوامل است و در صورت بی توجهی می تواند به مشکلات جدی تری منجر شود.
راه های درمان دندان ترک خورده
روش درمان دندان ترک خورده به نوع و شدت ترک بستگی دارد. دندانپزشک پس از معاینه و گرفتن عکس رادیوگرافی، بهترین گزینه درمانی را انتخاب می کند. مهم ترین راه های درمان عبارتند از:
- باندینگ (Bonding): در ترک های سطحی و کوچک، دندانپزشک با استفاده از مواد ترمیمی همرنگ دندان (باندینگ دندان)، شکاف را پر می کند.
- روکش دندان (Crown): اگر ترک وسیع باشد و ساختار دندان ضعیف شده باشد، از روکش برای محافظت و افزایش استحکام دندان استفاده می شود.
- عصب کشی (Root Canal): در صورتی که ترک به بخش داخلی دندان و عصب رسیده باشد، درمان ریشه (عصب کشی) ضروری است تا از عفونت و درد جلوگیری شود.
- کشیدن دندان: در مواردی که ترک شدید بوده و دندان به طور کامل شکسته یا غیرقابل ترمیم باشد، کشیدن دندان تنها گزینه باقی مانده خواهد بود.
- ایمپلنت یا بریج: پس از کشیدن دندان، برای جایگزینی آن می توان از ایمپلنت دندان یا بریج استفاده کرد.
نکته مهم این است که ترک دندان به تنهایی ترمیم نمی شود و نیازمند مداخله دندانپزشک است. بنابراین مراجعه سریع به متخصص، بهترین راه برای جلوگیری از تشدید آسیب است.
درمان خانگی ترک دندان امکانپذیر است؟
ترک دندان به هیچ وجه با درمان های خانگی بهبود پیدا نمی کند، زیرا ساختار دندان ترمیم پذیر نیست و ترک ایجاد شده باید توسط دندانپزشک درمان شود. با این حال، برخی اقدامات خانگی می توانند به کاهش درد و جلوگیری از بدتر شدن وضعیت کمک کنند تا زمان مراجعه به پزشک فرا برسد:
- استفاده از مسکن های خوراکی برای کنترل درد موقت.
- خودداری از جویدن مواد سخت یا چسبنده روی دندان ترک خورده.
- استفاده از دهان شویه آنتی باکتریال یا آب نمک برای کاهش التهاب و جلوگیری از عفونت.
- پرهیز از تغییرات ناگهانی دما در غذا و نوشیدنی که می تواند ترک را بدتر کند.
- استفاده از محافظ دندانی (نایت گارد) در صورت دندان قروچه.
این اقدامات صرفاً موقتی هستند و نمی توانند ترک دندان را درمان کنند. بنابراین مراجعه سریع به دندانپزشک برای ترمیم اصولی دندان ضروری است.
راه های پیشگیری از ترک خوردگی دندان
اگرچه ترک دندان همیشه قابل پیشگیری نیست، اما با رعایت برخی نکات می توان احتمال بروز آن را به میزان زیادی کاهش داد:
- اجتناب از جویدن مواد بسیار سخت مثل یخ، ته دیگ یا آجیل با پوست سفت.
- استفاده از محافظ دندانی (نایت گارد) در افرادی که دندان قروچه دارند.
- مراجعه منظم به دندانپزشک برای بررسی وضعیت پرکردگی ها و سلامت کلی دندان ها.
- پرهیز از تغییرات ناگهانی دمایی در دهان؛ مثلاً نوشیدن آب یخ بلافاصله بعد از چای داغ.
- اصلاح عادات غلط مانند باز کردن درب بطری یا شکستن آجیل با دندان.
- رعایت بهداشت دهان و دندان با مسواک زدن و نخ دندان کشیدن منظم، چون دندان سالم کمتر مستعد ترک می شود.
با رعایت این توصیه ها می توان تا حد زیادی از ترک خوردگی و مشکلات جدی تر دندان پیشگیری کرد.
هزینه ترمیم دندان ترک خورده
هزینه ترمیم دندان ترک خورده بستگی به نوع و شدت ترک، روش درمان انتخاب شده و موقعیت جغرافیایی کلینیک دارد. عواملی که روی قیمت تأثیر می گذارند عبارتند از:
- شدت و نوع ترک: ترک های سطحی و کوچک معمولاً هزینه کمی دارند، در حالی که ترک های عمیق نیازمند روکش یا عصب کشی و درمان پیچیده تر هستند.
- روش درمان: باندینگ نسبتاً کم هزینه است، روکش دندان متوسط است و عصب کشی یا ایمپلنت هزینه بالاتری دارد.
- موقعیت کلینیک و تخصص دندانپزشک: هزینه درمان در شهرهای بزرگ یا توسط متخصصان با تجربه بیشتر خواهد بود.
- استفاده از مواد ترمیمی خاص یا ایمپلنت: برخی مواد با کیفیت بالا یا ایمپلنت های استاندارد بین المللی هزینه بیشتری دارند.
به طور کلی، هزینه ترمیم دندان ترک خورده می تواند از ترمیم ساده با باندینگ چندصد هزار تومان تا چند میلیون تومان برای عصب کشی و روکش متغیر باشد.
ایا دندان ترک خورده ترمیم میشود؟
بله، بسیاری از دندان های ترک خورده قابل ترمیم هستند، اما موفقیت درمان بستگی به شدت و نوع ترک دارد.
- ترک های سطحی و کوچک معمولاً با باندینگ یا پرکردگی ترمیم می شوند و دندان حفظ می شود.
- ترک های متوسط تا وسیع ممکن است نیاز به روکش دندان داشته باشند تا از شکست بیشتر جلوگیری شود.
- ترک های عمیق که به عصب یا ریشه رسیده اند اغلب نیازمند عصب کشی و سپس روکش هستند.
- ترک های بسیار شدید یا شکستگی کامل دندان ممکن است غیرقابل ترمیم باشند و تنها گزینه کشیدن و جایگزینی دندان با ایمپلنت یا بریج است.
در نتیجه، تشخیص زودهنگام و مراجعه به کلینیک دندانپزشکی بهترین راه برای حفظ دندان ترک خورده و جلوگیری از مشکلات جدی تر است.
