دلایل سیاه شدن دندان ها و راه های درمان

علائم دندان سیاه شده

سیاه شدن دندان ها معمولاً به صورت تدریجی اتفاق می افتد و در مراحل اولیه شاید فقط به شکل لکه های کوچک تیره دیده شود. با گذشت زمان، این لکه ها می توانند گسترده تر و تیره تر شوند. برخی از علائم مهمی که نشان دهنده دندان سیاه شده هستند عبارتند از:

• تغییر رنگ قابل مشاهده: لکه های قهوه ای یا سیاه روی سطح دندان یا تیره شدن کل دندان.
• حساسیت دندان: احساس درد یا سوزش هنگام خوردن غذاها و نوشیدنی های سرد، گرم یا شیرین.
• بوی بد دهان: سیاه شدن ناشی از پوسیدگی یا عفونت می تواند باعث ایجاد هالیوزیس (بوی نامطبوع) شود.
• ضعیف شدن ساختار دندان: دندان های تیره شده اغلب شکننده تر می شوند و مستعد ترک یا شکستگی هستند.
• تغییر رنگ اطراف لثه: در برخی موارد تیرگی از لبه لثه شروع می شود و به سمت تاج دندان گسترش پیدا می کند.

توجه به این علائم به شما کمک می کند مشکل را در مراحل اولیه شناسایی کرده و از درمان های پیچیده تر جلوگیری کنید.

بیشتر بخوانید: ایمپلنت دندان

انواع سیاه شدن دندان

سیاه شدن دندان ها همیشه به یک دلیل ثابت رخ نمی دهد و بر اساس منشاء ایجاد تغییر رنگ، می توان آن را به دو گروه اصلی تقسیم کرد:

۱. سیاه شدن خارجی (Extrinsic)

Advertisements

بهترین لبخند ، لبخند شماست...

لطفا جهت رزرو نوبت در  کلینیک ایمپلنتینو از طریق دکمه رو به رو اقدام کنید:

ارتباط با ما

در این حالت، تغییر رنگ روی سطح بیرونی دندان ایجاد می شود. عواملی مثل مصرف زیاد قهوه، چای، نوشابه های رنگی، دخانیات و حتی برخی داروها باعث ایجاد لکه های تیره روی مینای دندان می شوند. این نوع تغییر رنگ معمولاً با روش هایی مانند جرم گیری یا بلیچینگ دندان قابل درمان است.

۲. سیاه شدن داخلی (Intrinsic)

تغییر رنگ از داخل دندان و در نتیجه آسیب به لایه های درونی آن اتفاق می افتد. این وضعیت می تواند ناشی از نکروز پالپ (مرگ عصب دندان)، عفونت های داخلی یا عوارض درمان هایی مثل عصب کشی باشد. درمان این نوع تیرگی معمولاً پیچیده تر است و ممکن است نیاز به درمان ریشه، سفید کردن داخلی دندان یا روکش داشته باشد.

علت سیاه شدن دندان

سیاه شدن دندان ها می تواند دلایل متعددی داشته باشد و بسته به شرایط فرد، یک یا چند عامل در بروز آن نقش دارند. مهم ترین علل عبارتند از:

• پوسیدگی دندان: وقتی پوسیدگی درمان نشود، باکتری ها به لایه های عمقی دندان نفوذ کرده و باعث تغییر رنگ به سیاهی می شوند.
• جرم و پلاک دندانی: تجمع پلاک باکتریایی و تبدیل آن به جرم می تواند رنگ دندان را تیره کرده و به خصوص در نواحی نزدیک لثه، لکه های سیاه ایجاد کند.
• مصرف دخانیات و نوشیدنی های رنگی: نیکوتین و قیر موجود در سیگار، به همراه رنگدانه های موجود در قهوه، چای و نوشابه های تیره، دندان ها را به مرور لکه دار و سیاه می کنند.
• آسیب های دندانی: ضربه یا شکستگی دندان ممکن است باعث مرگ عصب دندان شود و همین موضوع تغییر رنگ داخلی و تیرگی دندان را به دنبال دارد.
• عوامل دارویی یا شیمیایی: برخی داروها مانند مکمل های آهن یا دهان شویه های حاوی کلرهگزیدین می توانند باعث ایجاد لکه های سیاه شوند.

شناخت دقیق علت سیاه شدن دندان ها اولین قدم برای انتخاب بهترین روش درمان و بازگرداندن زیبایی لبخند است.

علت سیاه شدن دندان از داخل

وقتی سیاهی دندان از داخل اتفاق می افتد، به آن تغییر رنگ داخلی (Intrinsic discoloration) گفته می شود. این نوع تغییر رنگ معمولاً عمیق تر و درمان آن دشوارتر از لکه های سطحی است. مهم ترین دلایل سیاه شدن دندان از داخل عبارتند از:

• مرگ یا نکروز پالپ: اگر عصب دندان به علت پوسیدگی یا ضربه بمیرد، بافت درونی دندان تجزیه شده و به رنگ تیره یا سیاه تغییر می کند.
• عفونت های ریشه دندان: التهاب یا عفونت در پالپ دندان باعث تغییر رنگ از درون می شود.
• عوارض درمان های دندانپزشکی: گاهی اوقات پس از عصب کشی، باقی ماندن بقایای بافت یا استفاده از مواد خاص ترمیمی باعث تیرگی دندان می گردد.
• مصرف دارو در دوران رشد دندان ها: مصرف برخی آنتی بیوتیک ها مثل تتراسایکلین در دوران کودکی می تواند باعث تغییر رنگ داخلی و دائمی دندان ها شود.

این نوع سیاهی معمولاً با مسواک یا روش های خانگی برطرف نمی شود و نیاز به درمان های تخصصی مثل سفید کردن داخلی یا روکش گذاری دارد.

علت سیاه شدن پشت دندان جلو

سیاه شدن سطح پشتی دندان های جلویی یکی از مشکلات رایج است که معمولاً در ابتدا به طور مستقیم دیده نمی شود و تنها هنگام لبخند یا معاینه دندان پزشکی مشخص می گردد. دلایل اصلی این نوع تیرگی عبارتند از:

• تشکیل جرم و پلاک در ناحیه پشت دندان ها: به دلیل دسترسی کمتر مسواک به پشت دندان های جلویی، پلاک و جرم در این ناحیه بیشتر تجمع پیدا کرده و باعث لکه های تیره می شود.
• مصرف دخانیات و نوشیدنی های رنگی: نیکوتین و رنگدانه های قهوه و چای تمایل دارند در سطح داخلی دندان های جلو رسوب کرده و تیرگی ایجاد کنند.
• پوسیدگی های مخفی: پوسیدگی در سطوح پشتی دندان های جلو ممکن است بدون علامت باشد و با تغییر رنگ سیاه خود را نشان دهد.
• ترمیم های قدیمی: در برخی موارد پرکردگی های قدیمی یا مواد نامرغوب در سطح پشتی دندان های جلویی می توانند به مرور زمان تغییر رنگ داده و باعث سیاه شدن شوند.

معمولاً بهترین روش درمان در این موارد جرم گیری و در صورت وجود پوسیدگی، ترمیم یا درمان تخصصی دندان است.

بیشتر بخوانید: دندانپزشکی زیبایی

علت سیاه شدن دندان پر شده

گاهی اوقات پس از پر کردن دندان، به مرور زمان تغییر رنگ و حتی سیاهی در اطراف یا داخل دندان دیده می شود. این وضعیت می تواند ناشی از عوامل مختلف باشد:

• استفاده از آمالگام (پرکردگی فلزی): آمالگام به دلیل داشتن فلزات سنگین مانند نقره و جیوه ممکن است به مرور باعث ایجاد لکه های خاکستری یا سیاه روی دندان شود.
• پوسیدگی ثانویه: اگر در زیر یا اطراف ترمیم، پوسیدگی جدیدی ایجاد شود، دندان به تدریج تیره و سیاه می شود.
• ترمیم نامناسب یا نفوذ رطوبت: پرکردگی هایی که به درستی انجام نشده باشند یا درز داشته باشند، اجازه نفوذ باکتری و رنگدانه ها را داده و باعث تغییر رنگ دندان می شوند.
• استفاده از مواد ترمیمی بی کیفیت: برخی مواد پرکننده ضعیف تر نسبت به نفوذ رنگ و لکه حساس هستند و سریع تر تغییر رنگ می دهند.

سیاه شدن دندان پر شده همیشه نشانه خرابی پرکردگی نیست، اما باید توسط دندان پزشک بررسی شود تا در صورت نیاز، ترمیم مجدد یا درمان تکمیلی انجام گیرد.

سیاه شدن دندان عصب کشی شده

یکی از مشکلات شایع پس از درمان ریشه یا عصب کشی، تغییر رنگ و تیره شدن دندان است. این تغییر رنگ ممکن است به شکل خاکستری یا سیاه شدن تدریجی دندان بروز کند. دلایل اصلی این مشکل شامل موارد زیر است:

• باقی ماندن بافت نکروزه در کانال: اگر بخشی از عصب یا بافت مرده در داخل کانال دندان باقی بماند، می تواند به مرور زمان باعث تیرگی شود.
• استفاده از مواد ترمیمی خاص: برخی مواد مورد استفاده در پر کردن کانال یا ترمیم تاج دندان، مانند گوتا پرکا یا سیمان های قدیمی، تمایل به تغییر رنگ دارند.
• کاهش جریان خون دندان: با از بین رفتن عصب و رگ های خونی دندان، دندان دیگر شفافیت طبیعی خود را از دست داده و مات یا تیره می شود.
• عدم انجام سفید کردن داخلی: در بسیاری از موارد، پس از عصب کشی نیاز به سفید کردن داخلی (Internal bleaching) وجود دارد و در صورت انجام ندادن آن، دندان به مرور تیره خواهد شد.

برای رفع این مشکل معمولاً از روش هایی مانند سفید کردن داخلی دندان، بلیچینگ حرفه ای یا در موارد شدیدتر، استفاده از روکش سرامیکی استفاده می شود.

عوامل خارجی سیاه شدن دندان

سیاهی دندان همیشه از داخل نیست و بسیاری از موارد ناشی از عوامل خارجی و محیطی است. مهم ترین این عوامل عبارتند از:

• مصرف مواد غذایی و نوشیدنی های رنگی: قهوه، چای، نوشابه های تیره، سس ها و ادویه های تیره به مرور باعث لکه دار شدن مینای دندان می شوند.
• دخانیات و نیکوتین: سیگار و تنباکو به دلیل داشتن رنگدانه های قوی، سطح دندان ها را لکه دار و سیاه می کنند.
• دهان شویه های خاص: استفاده طولانی مدت از دهان شویه هایی که حاوی کلرهگزیدین یا مواد فلزی هستند، می تواند باعث تیرگی دندان ها شود.
• تجمع پلاک و جرم: عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، منجر به رسوب جرم و پلاک می شود که لکه های تیره ایجاد می کند.
• سایش و خراش مینای دندان: مینای آسیب دیده رنگدانه ها را بیشتر جذب می کند و باعث ظاهر سیاه یا تیره دندان می شود.

پیشگیری از تاثیر این عوامل شامل رعایت بهداشت دهان، کاهش مصرف مواد رنگی و ترک دخانیات است و در صورت ایجاد سیاهی، دندان پزشک می تواند درمان های مناسب را ارائه دهد.

جلوگیری از سیاه شدن دندان ها

پیشگیری همیشه بهتر از درمان است، به خصوص وقتی پای سلامت و زیبایی دندان ها در میان باشد. برای کاهش خطر سیاه شدن دندان ها، نکات زیر بسیار مؤثر هستند:

• مسواک زدن منظم: حداقل دو بار در روز با خمیردندان فلورایدی دندان ها را تمیز کنید تا پلاک و لکه ها از سطح مینای دندان پاک شوند.
• استفاده از نخ دندان: روزانه نخ دندان کشیدن، به خصوص در نواحی بین دندان ها که دسترسی مسواک محدود است، باعث کاهش تجمع جرم و پلاک می شود.
• کاهش مصرف مواد رنگ دهنده: محدود کردن نوشیدنی هایی مانند قهوه، چای، نوشابه و غذاهای پررنگ، از ایجاد لکه های سطحی جلوگیری می کند.
• ترک دخانیات: سیگار و تنباکو نقش مهمی در تیرگی دندان ها دارند و ترک آن ها می تواند ظاهر دندان ها را حفظ کند.
• مراجعه منظم به دندان پزشک: انجام جرم گیری و چکاپ های دوره ای به جلوگیری از پوسیدگی و سیاه شدن دندان ها کمک می کند.
• استفاده از محافظ دهان در ورزش ها و دندان قروچه: از آسیب و شکستگی دندان ها جلوگیری می کند و مانع تیرگی ناشی از صدمات فیزیکی می شود.

رعایت این نکات ساده، نقش بسیار مهمی در حفظ رنگ طبیعی و سلامت دندان ها دارد.

رفع سیاهی دندان ها در اثر پوسیدگی

سیاهی دندان ناشی از پوسیدگی معمولاً نیاز به درمان تخصصی دندان پزشکی دارد تا علاوه بر بازگرداندن زیبایی، سلامت دندان نیز حفظ شود. روش های رایج عبارتند از:

• پر کردن دندان: حذف بخش پوسیده و ترمیم آن با مواد پرکننده ای مانند کامپوزیت یا آمالگام باعث بازگرداندن رنگ طبیعی دندان می شود.
• درمان ریشه یا عصب کشی: در مواردی که پوسیدگی به عصب دندان رسیده باشد، درمان ریشه ضروری است و پس از آن ممکن است دندان نیاز به سفید کردن داخلی یا روکش داشته باشد.
• روکش دندان (Crown): وقتی دندان شدیداً تخریب شده یا سیاهی گسترده ای دارد، روکش سرامیکی یا کامپوزیتی می تواند رنگ طبیعی و زیبایی دندان را بازگرداند.
• کشیدن دندان و جایگزینی آن: در شرایط بسیار پیشرفته که درمان های محافظه کارانه امکان پذیر نیست، دندان کشیده شده و با ایمپلنت یا بریج جایگزین می شود.

تشخیص به موقع و مراجعه سریع به دندان پزشک باعث

از بین بردن سیاهی دندان ها در خانه

برای سیاهی های سطحی و لکه های خارجی دندان، برخی روش های خانگی می توانند مفید باشند، اما باید با احتیاط و به صورت محدود استفاده شوند:

• بیکینگ سودا (جوش شیرین): مسواک زدن با بیکینگ سودا می تواند پلاک و لکه های سطحی را کاهش دهد، اما نباید به صورت روزانه استفاده شود تا به مینای دندان آسیب نزند.
• هرسینگ روغن (Oil Pulling): کشیدن روغن نارگیل یا کنجد در دهان به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه باعث کاهش باکتری ها و لکه های سطحی می شود.
• هیدروژن پراکسید رقیق: محلول رقیق هیدروژن پراکسید می تواند اثر سفیدکنندگی داشته باشد، اما استفاده بیش از حد ممکن است مینای دندان را تخریب کند.
• محصولات سفیدکننده تجاری خانگی: نوارها یا خمیرهای سفیدکننده که مخصوص استفاده خانگی هستند، برای لکه های سطحی مناسب اند، ولی بهتر است زیر نظر دندان پزشک استفاده شوند.
• رعایت بهداشت دهان و کاهش مصرف مواد رنگی: شست وشوی دهان بعد از مصرف چای، قهوه یا نوشابه و مسواک زدن منظم به جلوگیری از برگشت سیاهی کمک می کند.

در نهایت، اگر سیاهی دندان ها عمیق یا ناشی از پوسیدگی داخلی باشد، روش های خانگی کافی نیستند و باید به دندان پزشک مراجعه شود.