ایمپلنت طلا چیست؟
ایمپلنت طلا به معنای استفاده از طلا یا آلیاژهای دارای طلا در اجزای ثابت دندانی (مثل فیکسچر، اباتمنت یا تاج) است. در تاریخ دندان پزشکی، طلا به دلیل زیست سازگاری بالا، مقاومت در برابر خوردگی و شکل پذیری برای ساخت روکش ها، بریج ها و گاهی فیکسچرهای ایمپلنت استفاده می شد. اما ساختار امروزی ایمپلنت ها معمولاً شامل فیکسچر وارد استخوان (معمولاً از تیتانیوم) و تاج یا اباتمنت است؛ در برخی موارد، بخش های ظاهری یا تاج به صورت طلا یا با روکش طلایی ساخته می شدند تا از خواص و زیبایی طلا بهره ببرند.
نکته: وقتی از «ایمپلنت طلا» صحبت می کنیم ممکن است منظور «فیکسچر تمام طلا» یا «تاج/روکش طلا روی ایمپلنت» باشد، این تفاوت در انتخاب مواد و هزینه تاثیرگذار است.
کاربرد ایمپلنت طلا
ایمپلنت یا قطعات طلایی در دندانپزشکی کاربردهایی داشته اند که مهم ترین آن ها عبارت اند از:
- روکش ها و تاج های طلا: برای بستن دندان های خلفی به خاطر مقاومت بالا در برابر سایش.
- اباتمنت ها یا اتصالات سفارشی طلایی: در مواردی که نیاز به قابلیت شکل پذیری و تطبیق دقیق وجود دارد.
- پروتزهای جزئی و بریج ها با اجزای طلایی: در گذشته مرسوم بود، مخصوصاً در بیماران با واکنش های حساسیتی پایین.
- موارد خاص زیست سازگاری: در بیمارانی که به برخی آلیاژها حساسیت داشتند، طلا به عنوان گزینه ای با تحمل بافتی بهتر مطرح می شد.
در عمل روزمره دندان پزشکی مدرن، کاربردهای طلا بیشتر به صورت روکش یا جزئیات پروتزی دیده می شود؛ استفاده از طلا در فیکسچرهای وارد استخوان بسیار نادر است و معمولاً تیتانیوم یا زیرمجموعه های زیست سازگار دیگر ترجیح داده می شوند.
اجزای ایمپلنت طلا
ایمپلنت طلا از نظر ساختار کلی مشابه سایر ایمپلنت های دندانی است، اما تفاوت اصلی در جنس بخش های مختلف آن قرار دارد. یک ایمپلنت کامل معمولاً از سه جزء تشکیل می شود:
لطفا جهت رزرو نوبت در کلینیک ایمپلنتینو از طریق دکمه رو به رو اقدام کنید:
- فیکسچر (پایه ایمپلنت)
فیکسچر بخشی است که داخل استخوان فک قرار می گیرد. در گذشته برخی فیکسچرها با آلیاژهای طلایی ساخته می شدند، اما به دلیل وزن بالا، هزینه زیاد و دشواری در یکپارچه شدن با استخوان، این روش تقریباً کنار گذاشته شد. امروزه اگر اصطلاح «ایمپلنت طلا» مطرح باشد، معمولاً به فیکسچر طلایی اشاره نمی کند، بلکه به تاج یا اباتمنت طلا مربوط است.
- اباتمنت (قطعه اتصال دهنده)
اباتمنت قطعه ای است که تاج را به فیکسچر متصل می کند. برخی دندان پزشکان از اباتمنت های سفارشی طلایی استفاده می کردند، چون طلا شکل پذیر است و امکان طراحی دقیق تر را فراهم می کرد. البته امروزه اباتمنت های زیرکونیا و تیتانیومی جایگزین اصلی هستند.
- تاج یا روکش طلا
پرکاربردترین بخش در ایمپلنت طلا، روکش طلایی است. این روکش ها معمولاً از طلا یا آلیاژهای دارای طلا ساخته می شوند و به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی و سایش، برای دندان های آسیاب (جهت تحمل فشار جویدن) استفاده می شدند. شکل گیری مناسب و تطابق لبه ای دقیق از مهم ترین مزایای روکش های طلاست.
انواع ایمپلنت طلا
ایمپلنت طلا به شکل های مختلفی در دندانپزشکی استفاده شده است. تفاوت اصلی این انواع، در بخشی از ایمپلنت است که از طلا یا آلیاژهای طلایی ساخته می شود:
ایمپلنت با تاج یا روکش طلا
رایج ترین شکل استفاده از طلا در ایمپلنت دندانی، ساخت تاج طلایی است.
- تاج طلایی معمولاً در دندان های آسیاب استفاده می شود
- مقاومت بسیار بالایی در برابر سایش دارد
- برای افرادی که فشار جویدن زیادی دارند گزینه مناسبی است
این مدل شایع ترین چیزی است که امروزه به اشتباه «ایمپلنت طلا» نامیده می شود.
ایمپلنت با اباتمنت طلایی
در برخی موارد، دندانپزشک از اباتمنت ساخته شده با آلیاژ طلا استفاده می کند.
- مخصوص مواقعی که به طراحی دقیق تر و سازگاری بیشتر با لثه نیاز است
- ساخت سفارشی آن باعث افزایش قیمت می شود
- با فیکسچر تیتانیومی ترکیب می شود تا بهترین نتیجه حاصل شود
ایمپلنت با فیکسچر طلایی (امروزه تقریباً منسوخ شده)
در گذشته نمونه هایی از فیکسچرهای طلایی ساخته می شد، اما به دلایل زیر دیگر رایج نیست:
- وزن سنگین تر از تیتانیوم
- قیمت بسیار بالا
- استئواینتگریشن ضعیف تر نسبت به تیتانیوم
به همین دلیل فیکسچرهای مدرن تقریباً همیشه از تیتانیوم یا زیرکونیا هستند.
نحوه تمیز کردن ایمپلنت طلایی دندان
تمیز کردن ایمپلنت طلا تفاوت زیادی با مراقبت از سایر ایمپلنت ها ندارد، اما چون طلا بافت صاف تر و براق تری دارد، رعایت بهداشت دهان می تواند باعث افزایش عمر و جلوگیری از تغییر رنگ سطح آن شود. بهترین روش های تمیز کردن ایمپلنت طلایی شامل موارد زیر است:
- مسواک زدن روزانه با مسواک نرم و خمیردندان مناسب ایمپلنت: سطح طلا صاف و براق است، اما در صورت تجمع پلاک ممکن است کدر شود یا لثه دچار التهاب شود؛ بنابراین مسواک زدن عادی ولی اصولی اولین مرحله مراقبت است.
- استفاده از نخ دندان یا ابزارهای بین دندانی: فاصله بین ایمپلنت و دندان های مجاور محل تجمع پلاک است و اگر تمیز نشود، باعث التهاب لثه و بوی دهان می شود. با نخ دندان یا ابزار مخصوص ایمپلنت به راحتی می توان این نواحی را پاک کرد.
- دهان شویه ضدباکتری برای کاهش التهاب لثه و پلاک: استفاده روزانه یا دوره ای از دهان شویه به پاکسازی نواحی غیرقابل دسترس و پیشگیری از عفونت اطراف ایمپلنت کمک می کند.
- مراجعه منظم برای جرم گیری و چکاپ: حتی اگر سطح طلا جرم نگیرد، لثه و اطراف ایمپلنت ممکن است دچار التهاب شوند، بنابراین هر ۶ ماه یک بار جرم گیری حرفه ای ضروری است.
- پرهیز از خمیردندان های زبر یا سفیدکننده های ساینده: مواد ساینده سطح طلا را خش دار می کنند و باعث کدر شدن و چسبیدن جرم روی سطح تاج می شوند.
مزایای ایمپلنت طلا
ایمپلنت طلا مشخصات منحصر به فردی دارد که باعث شده برای برخی بیماران همچنان یک انتخاب مناسب و بادوام باشد. طلا از نظر زیست سازگاری، مقاومت و طول عمر یکی از بهترین فلزات دندان پزشکی محسوب می شود. مهم ترین مزایای ایمپلنت طلا شامل موارد زیر است:
- زیست سازگاری بسیار بالا با بافت بدن: طلا یکی از کم حساسیت ترین فلزات است و در مقایسه با برخی آلیاژها، احتمال التهاب، حساسیت یا واکنش لثه در آن بسیار کمتر است.
- مقاومت عالی در برابر خوردگی و تغییر رنگ: این فلز با بزاق، غذا و مواد اسیدی واکنش نمی دهد، بنابراین تاج طلایی حتی بعد از سال ها ظاهر براق خود را حفظ می کند.
- دوام بالا در برابر فشار جویدن: روکش های طلایی به خصوص روی دندان های آسیاب استفاده می شوند، چون احتمال ترک، لب پریدگی یا شکست در آن ها بسیار کم است.
- تطابق لبه ای دقیق و فرم پذیری مناسب: طلا به خوبی قالب گیری می شود و می تواند دقیقاً روی دندان و لثه بنشیند؛ این موضوع از تجمع پلاک و التهاب جلوگیری می کند.
- مناسب برای دندان قروچه یا شکست درمان سرامیک: اگر تاج سرامیکی مکرر لب پریدگی داشته باشد، طلا گزینه ای مقاوم تر و بادوام تر است.
ماندگاری ایمپلنت طلا چقدر است؟
ماندگاری ایمپلنت طلا به طور کلی بسیار بالاست و در صورت رعایت بهداشت دهان و مراجعات منظم دندان پزشکی، می تواند چند دهه عملکرد مطلوب داشته باشد. طلا در برابر فرسایش، زنگ زدگی و ضربه مقاوم است و برخلاف برخی روکش های سرامیکی یا کامپوزیتی، احتمال لب پریدگی یا شکست در آن بسیار کم است. در بیشتر بیماران، تاج یا اباتمنت طلایی بدون نیاز به تعویض سال ها دوام می آورد و حتی اگر دندان قروچه یا فشار جویدن زیاد وجود داشته باشد، طلا از بهترین گزینه های مقاوم محسوب می شود.
به طور خلاصه، اگر پایه ایمپلنت (فیکسچر) به درستی در استخوان قرار گرفته و بیمار از نظر بهداشت دهان مراقبت کافی داشته باشد، ماندگاری ایمپلنت طلا می تواند ۲۰ سال یا بیشتر باشد.
ایمپلنت طلا بهتر است یا تیتانیوم؟
برای مقایسه ی ایمپلنت طلا و تیتانیوم باید یک نکته مهم را در نظر گرفت: امروزه تقریبا همه فیکسچرهای ایمپلنت از تیتانیوم ساخته می شوند و طلا بیشتر در ساخت تاج یا اباتمنت استفاده می شود. با این حال، از نظر ویژگی های عملکردی و بالینی، تفاوت ها مشخص هستند:
- زیست سازگاری: هر دو فلز با بدن سازگارند، اما تیتانیوم توانایی بالاتری در اتصال به استخوان (استئواینتگریشن) دارد و به همین دلیل انتخاب استاندارد دنیا است.
- طول عمر و استحکام: تیتانیوم برای فیکسچر داخل استخوان بهترین گزینه است، ولی تاج طلایی روی این پایه می تواند مقاومت جویدن را افزایش دهد.
- مقاومت در برابر خوردگی: هر دو مقاوم هستند، اما طلا حتی در شرایط اسیدی هم تغییر رنگ و فرسایش ندارد.
- جنبه زیبایی: تیتانیوم در تاج دیده نمی شود، اما طلایی بودن روکش در دندان های جلویی ممکن است از نظر ظاهری مطلوب نباشد و بیشتر برای دندان های آسیاب استفاده می شود.
- هزینه: ایمپلنت هایی که اجزای طلایی دارند معمولاً گران تر از گزینه های کاملاً سرامیکی یا تیتانیومی هستند.
روش های مراقبت از ایمپلنت طلا
برای اینکه ایمپلنت طلا دوام بیشتری داشته باشد و دچار جرم، التهاب یا تغییر ظاهر نشود، رعایت چند نکته ساده کافی است. این نکات مثل مراقبت از سایر ایمپلنت هاست، اما چون سطح طلا براق و حساس به خش دار شدن است، باید کمی دقیق تر رفتار شود:
- مسواک زدن منظم با مسواک نرم و خمیردندان مخصوص ایمپلنت: این کار باعث می شود پلاک روی سطح طلا نماند و ظاهر براق آن حفظ شود.
- استفاده از نخ دندان، ابزار بین دندانی یا واتر فلاسر: این نواحی محل تجمع پلاک هستند و اگر تمیز نشوند، التهاب لثه و بوی دهان ایجاد می شود.
- دهان شویه آنتی باکتریال غیرالکلی: کمک می کند باکتری های اطراف ایمپلنت کاهش پیدا کنند و لثه سالم بماند.
- پرهیز از خمیردندان های زبر و پودرهای سفیدکننده: مواد ساینده سطح طلا را خش دار کرده و باعث کدر شدن آن می شود.
- جرم گیری منظم در دندانپزشکی: حتی اگر تاج طلا جرم نگیرد، بافت اطراف ایمپلنت نیاز به چکاپ و پاکسازی دارد تا دچار عفونت نشود.
- پرهیز از جویدن اجسام بسیار سخت: طلا مقاوم است اما مراقبت از آن طول عمرش را بیشتر می کند.
قیمت ایمپلنت طلا
هزینه ایمپلنت طلا معمولاً از ایمپلنت های رایج تیتانیومی بیشتر است، اما باید توجه داشت که در اکثر موارد، منظور از «ایمپلنت طلا» استفاده از روکش یا اباتمنت طلایی روی پایه تیتانیومی است، نه فیکسچر کاملاً طلایی. چند عامل اصلی روی قیمت اثر می گذارند:
- میزان طلای به کار رفته در تاج یا اباتمنت: هرچه درصد خلوص طلا بیشتر باشد، قیمت بالاتر خواهد بود.
- نوع برند ایمپلنت و کیفیت ساخت: برندهای معتبر هزینه بیشتری دارند، اما ماندگاری و دقت بالاتری نیز ارائه می دهند.
- هزینه ساخت سفارشی: تاج طلایی معمولاً به صورت سفارشی برای هر بیمار ساخته می شود، که هزینه آزمایشگاه را افزایش می دهد.
- محل کلینیک و دستمزد دندانپزشک: تعرفه ها در شهرها و مراکز مختلف متفاوت است.
به طور کلی، قیمت ایمپلنت طلا به دلیل ارزش بالای طلا و فرآیند ساخت اختصاصی، بیشتر از روکش های سرامیکی و زیرکونیا است. با این حال، ماندگاری و استحکام زیاد باعث می شود برخی بیماران هزینه بیشتر را به عنوان سرمایه گذاری طولانی مدت بپذیرند.
