درمان سریع آفت دهان با روش های خانگی و پزشکی

آفت دهان چیست؟

آفت دهان نوعی زخم سطحی و دردناک در داخل دهان است که معمولاً در بافت های نرم مانند داخل لب، گونه، لثه، زیر زبان یا سقف دهان ایجاد می شود. این زخم ها به رنگ سفید یا زرد بوده و معمولاً با حاشیه ای قرمز رنگ احاطه شده اند. برخلاف تب خال، آفت دهان واگیردار نیست و ارتباطی با ویروس هرپس ندارد.

آفت ها ممکن است به صورت تک زخم یا چند زخم کوچک در نقاط مختلف دهان ظاهر شوند. در اغلب موارد، آفت دهان خودبه خود و بدون نیاز به درمان خاصی در عرض ۷ تا ۱۴ روز بهبود می یابد. با این حال، اگر آفت ها بزرگ، بسیار دردناک یا مکرر باشند، نیاز به بررسی تخصصی توسط دندانپزشک یا پزشک دارند تا علت اصلی مشخص شود.

از دید پزشکی، آفت دهان نوعی واکنش التهابی سیستم ایمنی بدن است که باعث آسیب به بافت مخاط دهان می شود. گاهی نیز عواملی مانند استرس، تغذیه نامناسب یا تغییرات هورمونی زمینه ساز بروز آن هستند.

انواع آفت دهان

آفت دهان بر اساس اندازه، شدت درد و مدت زمان بهبودی به سه نوع اصلی تقسیم می شود. شناخت نوع آفت می تواند به انتخاب روش درمانی مناسب کمک کند.

• آفت دهان کوچک (Minor Aphthous Ulcer)

این نوع، شایع ترین فرم آفت دهان است و معمولاً قطر آن کمتر از یک سانتی متر است. آفت های کوچک سطحی هستند، عمق زیادی ندارند و معمولاً بدون جای زخم طی ۷ تا ۱۰ روز بهبود می یابند. درد خفیف تا متوسطی ایجاد می کنند و در بیشتر موارد نیاز به درمان خاصی ندارند.

Advertisements

بهترین لبخند ، لبخند شماست...

لطفا جهت رزرو نوبت در  کلینیک ایمپلنتینو از طریق دکمه رو به رو اقدام کنید:

ارتباط با ما

• آفت دهان بزرگ (Major Aphthous Ulcer)

این نوع از آفت دهان اندازه ای بزرگ تر از یک سانتی متر دارد و ممکن است چند هفته طول بکشد تا بهبود پیدا کند. زخم ها معمولاً عمیق تر هستند و پس از بهبودی ممکن است جای زخم یا تغییر رنگ جزئی روی مخاط دهان باقی بماند. آفت بزرگ بیشتر در افرادی دیده می شود که سیستم ایمنی ضعیف تری دارند.

• آفت هرپتی فرم (Herpetiform Aphthous Ulcer)

این نوع کمتر شایع است و معمولاً به شکل خوشه ای از چندین زخم کوچک بسیار دردناک ظاهر می شود. گاهی این زخم ها به هم متصل می شوند و ناحیه وسیعی از دهان را درگیر می کنند. برخلاف ظاهرشان، آفت های هرپتی فرم هیچ ارتباطی با ویروس تب خال ندارند و واگیردار نیستند.

علائم آفت دهان

علائم آفت دهان معمولاً چند روز قبل از ظاهر شدن زخم ها شروع می شود و در ابتدا ممکن است فرد فقط احساس سوزش یا گزگز در دهان داشته باشد. پس از آن، زخم های کوچک و دردناک به تدریج روی مخاط دهان ظاهر می شوند. نشانه های رایج آفت دهان عبارت اند از:

• احساس سوزش یا درد خفیف در ناحیه ای از دهان، یک تا دو روز قبل از پیدایش زخم
• زخم های سفید، زرد یا خاکستری رنگ با حاشیه قرمز
• درد هنگام خوردن، نوشیدن یا صحبت کردن
• تورم یا التهاب اطراف زخم ها
• در موارد شدید: تب، خستگی یا بزرگ شدن غدد لنفاوی اطراف گردن

در بیشتر مواقع، زخم های آفت دهان کوچک هستند و خودبه خود در مدت ۷ تا ۱۴ روز از بین می روند. اما اگر زخم ها بزرگ باشند، بیش از سه هفته طول بکشند یا به صورت مکرر تکرار شوند، ممکن است نشان دهنده ی یک مشکل زمینه ای مانند کمبود ویتامین، اختلال ایمنی یا مشکلات گوارشی باشند.

دلیل آفت دهان

علت دقیق آفت دهان هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما تحقیقات نشان می دهد که ترکیبی از عوامل داخلی و خارجی می تواند باعث بروز این زخم های دردناک شود. در واقع، آفت دهان نتیجه ی واکنش بیش ازحد سیستم ایمنی بدن به تحریکات جزئی در مخاط دهان است. مهم ترین دلایل آفت دهان عبارت اند از:

• استرس و فشارهای عصبی: یکی از رایج ترین دلایل آفت دهان، استرس روحی و اضطراب است. بسیاری از افراد بعد از دوره های پرتنش یا کم خوابی دچار آفت می شوند.
• آسیب های فیزیکی به دهان: گاز گرفتن تصادفی گونه یا زبان، مسواک زدن شدید، یا تحریک ناشی از براکت ارتودنسی می تواند باعث ایجاد زخم های آفتی شود.
• کمبود ویتامین ها و مواد معدنی: کمبود ویتامین B12، آهن، فولات (اسید فولیک) و روی (زینک) نقش مهمی در بروز آفت دهان دارد. این کمبودها باعث ضعف در بازسازی بافت مخاطی دهان می شوند.
• تغییرات هورمونی: در برخی خانم ها، آفت دهان در دوران قاعدگی یا بارداری بیشتر دیده می شود که به تغییر سطح هورمون های بدن مربوط است.
• آلرژی یا حساسیت غذایی: حساسیت به غذاهایی مانند شکلات، قهوه، آجیل، مرکبات، گوجه فرنگی یا غذاهای تند ممکن است باعث تحریک مخاط دهان و ایجاد آفت شود.
• اختلالات سیستم ایمنی: در بعضی از موارد، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول های سالم دهان حمله می کند که باعث ایجاد التهاب و آفت می شود.
• داروها و بیماری های زمینه ای: برخی داروها مانند داروهای ضدالتهاب، مسکن ها یا داروهای شیمی درمانی ممکن است عارضه جانبی آفت ایجاد کنند. همچنین بیماری هایی مانند بیماری سلیاک، کرون یا نقص ایمنی نیز از عوامل مستعدکننده آفت دهان هستند.

روش های درمان آفت دهان

درمان آفت دهان بسته به شدت، اندازه زخم ها و دفعات تکرار آن می تواند متفاوت باشد. در بیشتر موارد، آفت دهان به صورت خودبه خود و بدون نیاز به درمان خاصی بهبود پیدا می کند، اما در مواقعی که زخم ها دردناک یا مکرر هستند، استفاده از روش های درمانی مختلف ضروری است.

به طور کلی، روش های درمان آفت دهان به سه دسته اصلی تقسیم می شوند:

• درمان خانگی آفت دهان
  برای آفت های خفیف، استفاده از درمان های خانگی ساده مانند شست وشوی دهان با آب نمک، مصرف عسل، روغن نارگیل یا جوش شیرین می تواند التهاب را کاهش داده و روند ترمیم زخم را تسریع کند.
• درمان پزشکی آفت دهان
  در مواردی که زخم ها بزرگ، دردناک یا مزمن هستند، پزشک یا دندانپزشک ممکن است داروهای موضعی، دهان شویه های ضدالتهاب یا حتی قرص های خاص برای کنترل التهاب و تسریع بهبود تجویز کند.
• مراقبت های کمکی و پیشگیرانه
  رعایت رژیم غذایی مناسب، مصرف مکمل های ویتامینی (مثل B12 و روی)، پرهیز از غذاهای تند و acidic و کنترل استرس از مهم ترین راهکارهای کمک کننده در کاهش دفعات بروز آفت دهان هستند.

درمان خانگی آفت دهان

آفت های معمولی معمولاً طی ۷–۱۴ روز خودبه خود خوب می شوند، اما این روش های خانگی می توانند درد را کاهش دهند، التهابات را کم کنند و روند ترمیم را تسریع نمایند. اگر آفت بیش از ۳ هفته ماند، بسیار بزرگ یا همراه تب و ضعف است، باید به پزشک یا دندان پزشک مراجعه کنید.

• شست وشوی دهان با آب نمک
  آب نمک یکی از ساده ترین و مؤثرترین درمان های خانگی آفت دهان است. نمک خاصیت ضدباکتری دارد و با کاهش التهاب، به بهبود سریع تر زخم کمک می کند. کافی است نصف قاشق چای خوری نمک را در یک لیوان آب گرم حل کنید و روزی ۲ تا ۳ بار دهان را با آن شست وشو دهید.
• شست وشوی دهان با جوش شیرین
  جوش شیرین (بیکینگ سودا) محیط اسیدی دهان را خنثی کرده و درد و التهاب آفت را کم می کند. یک قاشق چای خوری جوش شیرین را در نصف لیوان آب حل کرده و دهان را با آن بشویید یا به صورت خمیر روی آفت بمالید.
• استفاده از عسل طبیعی
  عسل خاصیت ضدباکتری و ترمیم کنندگی دارد و یکی از بهترین روش ها برای درمان سریع آفت دهان است. روزی چند بار مقدار کمی عسل طبیعی روی زخم بگذارید تا التهاب کاهش یابد و بهبود تسریع شود.
• استفاده از روغن نارگیل
  روغن نارگیل دارای ترکیبات ضدباکتری و ضدالتهاب است. کمی از آن را روی آفت بمالید یا چند دقیقه در دهان بچرخانید (روغن کشی). این روش درد را کم کرده و از عفونت جلوگیری می کند.
• استفاده از شیر منیزیا (Milk of Magnesia)
  شیر منیزیا خاصیت قلیایی دارد و با خنثی کردن اسید دهان، احساس سوزش آفت را کاهش می دهد. مقدار کمی از آن را با گوش پاک کن روی زخم بزنید و اجازه دهید چند دقیقه بماند.
• کمپرس یا مکیدن یخ
  مکیدن تکه یخ یا قرار دادن کمپرس سرد روی آفت، باعث بی حسی موقت و کاهش التهاب می شود. این روش به ویژه هنگام غذا خوردن مفید است.
• استفاده از آب اکسیژنه ی رقیق
  آب اکسیژنه (۳%) را با مقدار مساوی آب رقیق کنید و با گوش پاک کن روی آفت بمالید. این محلول خاصیت ضدعفونی کننده دارد و از عفونت جلوگیری می کند. توجه داشته باشید که نباید آن را قورت دهید.
• استفاده از چای بابونه
  چای بابونه دارای خواص ضدالتهابی و آرام بخش است. می توانید چای بابونه ولرم را به عنوان دهان شویه استفاده کنید یا کیسه چای مرطوب را چند دقیقه روی آفت قرار دهید.
• خمیر زردچوبه
  زردچوبه حاوی کورکومین است که خاصیت ضدالتهابی و ترمیمی دارد. مقدار کمی پودر زردچوبه را با آب یا عسل مخلوط کرده و خمیر را روزی دو بار روی آفت بزنید.
• رب انار یا آب سیب زمینی تازه
  در طب سنتی، رب انار و آب سیب زمینی به دلیل خاصیت ضدالتهاب و خنک کنندگی برای درمان آفت دهان توصیه می شوند. می توانید روزی ۱ تا ۲ بار کمی از آن را روی زخم بزنید.
• ژل یا اسپری بی حس کننده بدون نسخه
  ژل های موضعی حاوی لیدوکائین یا بنزوکائین درد آفت را به صورت موقت کاهش می دهند و باعث می شوند راحت تر غذا بخورید. این محصولات در داروخانه ها بدون نسخه قابل تهیه هستند.
• خمیردندان و دهان شویه مناسب
  برای پیشگیری از تحریک بیشتر آفت، از خمیردندان های بدون SLS استفاده کنید و از دهان شویه های الکلی پرهیز کنید. این کار به تسریع روند ترمیم کمک می کند.
• مصرف مکمل های ویتامینی
  کمبود ویتامین های B12، فولات، آهن و زینک می تواند باعث تکرار آفت شود. مصرف مکمل های این ویتامین ها زیر نظر پزشک می تواند دفعات بروز آفت را کاهش دهد.
• پرهیز از غذاهای تحریک کننده
  غذاهای تند، اسیدی و شور مانند مرکبات، فلفل، سرکه و آجیل می توانند آفت را بدتر کنند. تا زمان بهبودی کامل، از مصرف این مواد خودداری کنید.
• کنترل استرس و خواب کافی
  استرس و خستگی از عوامل مؤثر در بروز آفت دهان هستند. تمرینات آرام سازی، خواب کافی و تغذیه مناسب به تقویت سیستم ایمنی و پیشگیری از تکرار آفت کمک می کنند.

درمان پزشکی آفت دهان

در صورتی که آفت دهان بزرگ، دردناک یا مکرر باشد، پزشک ممکن است درمان های تخصصی تجویز کند. این درمان ها شامل داروهای موضعی، دهان شویه ها و قرص ها هستند که به کاهش درد، التهاب و تسریع بهبود زخم کمک می کنند.

• داروهای موضعی
  ژل ها و کرم های ضدالتهاب حاوی هیدروکورتیزون یا ترکیبات ضدالتهاب موضعی هستند که درد و التهاب آفت را کاهش می دهند. ژل های بی حس کننده حاوی لیدوکائین یا بنزوکائین نیز تسکین فوری درد هنگام غذا خوردن یا صحبت کردن را فراهم می کنند.
• دهان شویه های تجویزی
  دهان شویه های کورتیکواستروئیدی باعث کاهش التهاب و تسریع بهبود آفت های بزرگ یا مزمن می شوند. دهان شویه های ضدعفونی کننده مانند کلرهگزیدین باکتری های دهان را کاهش داده و از عفونت ثانویه جلوگیری می کنند.
• قرص ها و داروهای خوراکی
  کورتیکواستروئیدهای سیستمیک مانند پردنیزون در موارد شدید و آفت های بزرگ یا مزمن تجویز می شوند. داروهای ضدویروس یا تنظیم کننده سیستم ایمنی نیز در صورت اختلال سیستم ایمنی توسط پزشک توصیه می شوند.
• مکمل های غذایی و ویتامینی
  کمبود ویتامین B12، فولات، آهن و زینک می تواند باعث بروز مکرر آفت شود. مصرف مکمل ها زیر نظر پزشک به کاهش دفعات آفت کمک می کند.
• لیزر درمانی و روش های نوین
  لیزر کم توان در برخی کلینیک ها برای کاهش درد و تسریع بهبود آفت های بزرگ استفاده می شود. این روش غیرتهاجمی است و معمولاً باعث تسکین فوری درد می شود.

قرص برای آفت دهان

این قرص ها توسط پزشک تجویز می شوند و به کاهش التهاب، درد و دفعات بروز آفت کمک می کنند.

روش جلوگیری از آفت دهان

برای کاهش دفعات بروز آفت دهان، رعایت بهداشت دهان و دندان، تغذیه مناسب و مدیریت استرس اهمیت زیادی دارد. روش های پیشگیری شامل موارد زیر است:

• رعایت بهداشت دهان و دندان
  مسواک زدن منظم و استفاده از نخ دندان باعث کاهش باکتری ها و جلوگیری از تحریک مخاط دهان می شود.
• استفاده از خمیردندان و دهان شویه مناسب
  خمیردندان های بدون SLS و دهان شویه های غیرالکلی حساسیت و تحریک دهان را کاهش می دهند.
• تغذیه مناسب و پرهیز از مواد تحریک کننده
  کاهش مصرف غذاهای تند، اسیدی و شور باعث جلوگیری از تحریک زخم های دهان می شود.
• مدیریت استرس و خواب کافی
  استرس و کمبود خواب یکی از عوامل مهم بروز آفت است؛ ورزش، مدیتیشن و خواب کافی می تواند از تکرار آفت جلوگیری کند.
• مصرف مکمل های ویتامینی در صورت نیاز
  تأمین ویتامین های B12، فولات، آهن و زینک تحت نظر پزشک می تواند دفعات آفت را کاهش دهد.

تفاوت آفت دهان با زگیل دهانی

آفت دهان و زگیل دهانی هر دو ضایعات رایج در دهان هستند، اما دلایل، ظاهر و درمان آن ها متفاوت است.